ดินสอพองลพบุรี

ดินสอพอง ของดีเมืองลพบุรี

ดินสอพอง" ดินที่มากกว่าดิน



ลพบุรี เป็นเมืองที่มีประวัติศาสตร์ความเป็นมาอันยาวนานมีโบราณสถานที่มีชื่อเสียงหลายแห่ง มีศิลปกรรม วัฒนธรรม และตำนาน พื้นเมืองที่น่าศึกษา นอกจากนี้ ลพบุรียังมีทรัพยากรธรรมชาติที่น่าสนใจหลายอย่าง อาทิ แหล่งแร่เหล็กที่เขาทับควาย เพชรเขาพระงาม และแหล่งดินขาวที่เกิดขึ้นเองโดยธรรมชาติ สามารถนำมาทำ "ดินสอพอง" ซึ่งนำไปใช้ประโยชน์ได้หลายอย่างแหล่งผลิตดินสอพองที่ใหญ่และมีคุณภาพดีที่สุดในประเทศไทยอยู่ที่จังหวัดลพบุรี บริเวณหมู่บ้านหินสองก้อน บ้านท่ากระยาง และบ้านสะพานอิฐ ในเขตตำบลทะเลชุบศร อำเภอเมือง จังหวัดลพบุรี ห่างจากตัวเมืองประมาณ 3 กิโลเมตร






ตำนานน่ารู้
ตามตำนานของลพบุรี เล่าสืบต่อกันมาว่า เมื่อครั้งที่พระรามปราบทศกัณฐ์ได้สำเร็จ พระองค์จึงคิดปูนบำเหน็จให้กับหนุมาน ซึ่งเป็นทหารเอก โดยการแผลงศรออกไปและถ้าศรตกลงที่ใดบริเวณนั้นก็จะเป็นของหนุมาน ศรของพระรามเป็นศรศักดิ์สิทธิ์ เมื่อแผลงมาตกที่ทุ่งพรหมมาสตร์ (หมายถึง
จังหวัดลพบุรี ในปัจจุบัน) ก็ทำให้แผ่นดินลุกเป็นไฟ หนุมานจึงใช้หางกวาดเปลวไฟให้ดับ ดินบริเวณที่ถูกไฟจึงสุกกลายเป็นสีขาว และเถ้าดินที่ถูกหางหนุมานกวาดออกไปก็กลายเป็นภูเขา ล้อมรอบจังหวัดลพบุรีนั่นเอง ดินที่ใช้ทำดินสอพอง เป็นดินสีขาว หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า "ดินมาร์ล" เป็นดินที่มีสารประกอบหินปูน ซึ่งมีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า แคลเซียม คาร์บอเนต ผสมอยู่เป็นจำนวนมาก และคุณสมบัติของดินชนิดนี้คือ เมื่อถูกกับกรดจะทำปฏิกิริยาให้ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ออกมา ดังนั้นเมื่อเราหยดน้ำ
มะนาวลงบน ดินสอพอง จะทำให้ดินพองตัวขึ้น เพราะก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์พยายามลอยตัวหนีออกจากเนื้อดินนั่นเอง จากคุณสมบัติดังกล่าว อาจทำให้ เป็นที่มาของชื่อ "ดินสอพอง" แต่ก็ได้มีผู้สันนิษฐานเกี่ยวกับ ดินสอพองว่า มาจากคำว่า "ดินสอผ่อง" แล้วเรียกเพี้ยนมาเป็น "ดินสอพอง" (ตามพจนานุกรม
ฉบับราชบัณฑิตยสถานให้นิยามว่า "หมดจด" ดังนั้น ดินสอพอง คือ ดินสอที่ทาหรือประแล้วทำให้ผิวสะอาดหมดจดนั่นเอง)

วิธีการผลิตดินสอพอง



ขั้นแรก คือ การขนดินมาร์ลใส่บ่อกาก แล้วปล่อยน้ำลงไปผสมให้ดินละลาย เมื่อดินละลายน้ำดีแล้ว ตักน้ำในบ่อกากเทใส่ตะแกรงลงในบ่อกรอง
หรือบ่อเนื้อเพื่อแยกเอาหินกรวด และเศษหญ้าทิ้งกากที่เหลือนี้นำไปใช้ถมที่ได้
ขั้นที่สอง ตักน้ำดินจากบ่อกรอง เทผ่านผ้ากรองลงในบ่อทำแผ่น ทิ้งไว้ 1 คืน ดินขาวจะตกตะกอนนอนก้นบ่อตอนบนจะเป็นน้ำใส ค่อยๆ ช้อน
หรือดูดเอาน้ำใสนี้ออกจากบ่อ จนเหลือแต่แป้งดินขาวข้นเหมือนดินโคลน
ขั้นที่สาม ตักโคลนดินสอพอง หยอดใส่แม่พิมพ์กลมที่ทำด้วยเหล็กไม่ขึ้นสนิม หรือไม้ไผ่นำมาขดเป็นวงกลม ก่อนหยอดโลนดินสอพองลงแห้ง
พิมพ์ จะต้องใช้ผ้าใบหรือผ้าชนิดอื่นๆ ปูรองพื้นก่อน เพื่อให้ผ้าดูดซับน้ำจากโคลนดินสอพองด้วย
หลังจากหยอดโคลนดินสอพองลงบนพิมพ์แล้ว ปล่อยทิ้งไว้กลางแจ้งสักครู่ แผ่นดินสอพองจะหมาดเกาะติดกันเป็นก้อนแข็งพอที่จะใช้มือ
หยิบได้ จึงนำแผ่นดินสอพองไปวางบนตะแกรงไม้ไผ่ ผึ่งแดดให้แห้งสนิท เมื่อแห้งดีแล้วจึงเก็บไว้เพื่อจำหน่ายต่อไป แผ่นดินสอพองที่แห้งสนิทจะมีสีขาว
กว่าแผ่นที่ยังไม่

ดินสอพองมีประโยชน์อย่างไร
เราสามารถนำดินสอพองมาใช้ประโยชน์ได้หลายอย่าง อาทิ ใช้เป็นผงขัด เช่น ขัดเฟอร์นิเจอร์และเครื่องโลหะต่างๆ ใช้เป็น "เนื้อ" ในการทำ
ยาสีฟัน ใช้ในการทำสบู่ฟอกตัว เพื่อให้เนื้อสบู่นวลขึ้น และเมื่อนำไปใช้ฟอกร่างกายยังขจัดผด ผื่นคัน ได้ตามคูณสมบัติของดินสอพอง ใช้ดินสอพองผสม
ในผงธูป และนอกจากนี้ยังใช้ดินสอพองในอุตสาหกรรมการทำปูนซีเมนต์ขาวอีกด้วย นอกจากนี้แล้วเรายังสามารถใช้เป็น เครื่องประทินผิวและผสม
สมุนไพร โดยการนำดินสอพองแผ่นกลมๆ จากแหล่งผลิต มาละลายน้ำแล้วกรองด้วยผ้าขาวบางอีกหลายหน จนได้เนื้อดินที่ละเอียดยิบ ละลายอยู่ในน้ำ
ทิ้งไว้ให้ตกตะกอนในอ่าง จากนั้นก็เทน้ำทิ้งเหลือไว้เพียงแป้งข้นๆ นำแป้งข้นๆ ที่ได้ไปนวดผสมน้ำหอม แล้วหยอดเป็นเม็ดเล็กๆ ก็จะได้ดินสอพองเม็ดเล็ก นำไปผึ่งแดดให้แห้งสนิทแล้วนำไปอบด้วยดอกไม้ไทยนานาชนิดอีกครั้งก็จะได้เป็นแป้งร่ำ สำหรับการทำแป้งฝุ่นผัดหน้า โรยตัวนั้น เมื่อได้แป้งข้นๆ แล้ว นำแป้งมาทำให้แห้งสนิท เติมสารเคมี เช่น พิมเสน การบูร แต่งสี แต่งกลิ่นหอม ตามแต่ต้องการ ผ่านกรรมวิธีทำให้สารต่างรวมตัวเป็นเนื้อเดียวกัน ก็จะได้แป้งฝุ่น
สำหรับคุณสมบัติด้านสมุนไพร คือ ใช้ดินสอพองผสมน้ำมะนาว ทาตรงรอยบวม ปูด ไม่นานอาการเจ็บปวดก็จะคลาย ส่วนที่บวมโนก็
จะยุบ ผสมใบตำลึงแก้ผดผื่นคัน ผสมขมิ้น แก้สิวฝ้า ผสมมะขามเปียก สำหรับขัดหน้า ทำให้เกลี้ยงเกลา





ตำนานดินสอพองเมืองลพบุรี
มีตำนานกล่าวไว้ว่า เมื่อพระรามรบชนะทศกัณฐ์แล้วได้ให้รางวัลแก่หนุมาน โดยแผลงศรออกไปให้หนุมานเหาะตาม ถ้าศรตกลงที่ใดก็จะยกให้เป็นของหนุมาน ศรของพระรามตกลงที่บริเวณทะเลชุบศร และเนื่องจากศรพระรามร้อนมากจึงทำให้ดินบริเวณนั้นสุกเป็นสีขาวดังที่พบเห็น และบริเวณเมืองลพบุรีก็เต็มไปด้วยลิง ลูกหลานหนุมาน